Etiketleri doğru okuyun, sağlıklı yaşayın

Herbalife Türkiye Danışman Diyetisyeni Canan Aksoy, Türk tüketicilerinin ürün etiketlerindeki besin değeri bilgilerine bakmayı unuttuğunu belirtti. Aksoy, paketli bir ürünü alırken ilk önce porsiyon başına besin öğelerine bakılması gerektiğinin altını çizdi. Bu konuda yeterli bilincin gelişmediğini belirten Aksoy, besin etiketlerini doğru okumanın şifrelerini verdi

Besinleri satın alırken ürünlerin arkasındaki etiketlerde yer alan bilgileri 'doğru okumak' sağlıklı yaşam açısından hayati önem taşıyor. Türk tüketicisinde 'etiket okuma' konusunda son yıllarda gözle görülür bir ilerleme olsa da bilinçlenme düzeyi henüz istenilen seviyede değil. 2012 yılında İstanbul'da 500 kişi üzerinde yapılan bir çalışmadan anekdotlar veren Herbalife Türkiye Danışman Diyetisyeni Canan Aksoy, etiket bilgileri içinde en çok okunan beş bilginin sırasıyla "son kullanma tarihi, üretim tarihi, raf ömrü, ürünün adı ve markası ve son olarak da içindeki maddeler" olduğunu vurguladı.

Yazıların küçük olması ilgiyi azaltıyor
Canan Aksoy, besin değeri bilgileri içinde en fazla okunan bölümün ise enerji–kalori değeri, protein ve vitamin içeriği, lif-posa miktarı, az yağlı, light, iyi posa kaynağı gibi ibareler ve karbonhidrat oranı olduğuna dikkat çekti. Aksoy, çalışmayla ilgili şu tespitlerde bulundu: "Bu çalışmanın gösterdiği en güzel cevap son kullanma tarihi ve raf ömrü konusunda bilinç düzeyinin arttığıdır. Besin değeri bilgilerinin ise çalışmaya katılanların daha az ilgisini çektiği görülmüştür. 'Neden daha az ilgimizi çekiyor' sorusuna; yazıların küçük olması, zor anlaşılır olması, porsiyon oranlarına yer verilmemesi gibi pek çok cevap bulunuyor."

Paketli ürünü almadan besin değerlerine bakın
Herbalife Türkiye Danışman Diyetisyeni Canan Aksoy, paketli bir ürünü alırken ilk olarak porsiyon başına sahip olduğu besin öğelerine bakılmasını önerdi. Aksoy, porsiyonların nasıl doğru anlaşılacağıyla ilgili şu örneği verdi: "Makarnayı düşünelim, genelde 500 gramlık kutularda satılır ve 500 gramın hepsini bir öğünde tüketmediğimize göre bütün kutunun enerjisi işimize yaramaz. Size önerilen tüketim miktarı 30 gramla 100 gram arasında değişiyor olabilir. Bunun sebebi hepimizin kilosunun, boyunun, harcadığı enerjinin farklı olması ve bu farkın porsiyon miktarlarımıza yansımasıdır. Belirtilen porsiyonla doyup doymayacağınız sizinle ilgilidir. Bu durumda en iyisi bir porsiyon ölçüsünü önce bir deneyip size yeterli gelip gelmediğini denemenizdir. Bir porsiyon ölçüsü yetmediğinde size yeterli gelen miktarı hesaplayıp aldığınız kaloriyi ona göre hesaplamanız gerekecektir. Bu şekilde vücudunuzun ihtiyacı olan kaloriyi belirleyip ona göre hareket edebilirsiniz."

Doymuş yağı az olan ürünleri seçin
Kalori alımını üç besin öğesinin etkilediğini vurgulayan Diyetisyen Aksoy, bunların sırasıyla karbonhidrat, protein, yağ miktarları (ve var ise alkol) olduğunu belirtti. Her besinin bu maddeleri içerme miktarının farklı olacağına dikkat çeken Aksoy, bunlara olan ihtiyacın da kişiden kişiye değişiklik göstereceğini söyledi. Aksoy, şu önerilerde bulundu: "İçerdiği miktarlardan çok, besin öğelerinin kaynaklarına dikkat etmemiz gerekir. Karbonhidrat kaynağı olarak ne kadar şeker kullanıldığı önemlidir. Şekerden gelen oran yüksekse kalori yükselir ve çabuk acıkmanızı sağlayan bir ürün olabilir. Yağ kısmına gelecek olursak; doymuş yağdan gelen orana bakmamız gerekir. Doymuş yağ kullanımı olmayan veya çok az olan ürünleri tercih etmek daha sağlıklı bir tercih olacaktır. Ancak unutmayın ki, hayvansal kaynaklı bir ürün alıyorsanız doymuş yağı hiç bulundurmaması mümkün olmayacaktır."

Light ürün kalorisiz anlamına gelmez
Light ürün amblemi olan ürünlerde, genel olarak eşdeğer başka bir ürüne göre enerjisi yüzde 30 veya yağ oranı yüzde 50 oranında azaltılmış ürünlerin söz konusu olduğuna dikkat çeken Diyetisyen Aksoy, light üründe kalori hesabıyla ilgili şu örneği verdi: "Mesela 1 paket bisküvi 400 kaloriyken light bisküvilerde bu değer 280 kalori civarına düşmektedir. Bu light ürünlerin kalorisi hiç yok anlamına gelmez ve bu yüzden light ürünleri tüketirken de dikkatli ve bilinçli olmamız gerekmektedir."

Saklanma yeri de son kullanma tarihi kadar önemli
Etiket bilgilerini okurken, son kullanma tarihi kadar ürünün nasıl korunacağı bilgisinin de mutlaka okunması gerektiğini vurgulayan Diyetisyen Aksoy, "Buzdolabında veya karanlıkta saklanması gibi önerileri sağlığınız için gözardı etmeyin. Evde beklettiğiniz ürünleri de tüketmeden önce tekrar son kullanma tarihlerini gözden geçirmeniz faydalı olacaktır" ifadesini kullandı.

PORSİYON ÜRÜN İÇİN GÜNLÜK KALORİ HESAPLAMASI Bazı besin etiketlerinin üzerinde yüzdeyle anlatılan bir bölüm yer alır. Bu bölüm bir porsiyon ürünü tükettiğinizde ortalama günlük almanız gereken miktarın yüzde kaçını aldığınızı anlamanıza yardımcı olmak üzere hazırlanır. Herbalife Türkiye Danışman Diyetisyeni Canan Aksoy, yukarıdaki örnek tabloya göre bir porsiyon ürünün günlük kalori hesaplamasını şöyle yaptı: "Bu tablodaki besinin bir porsiyonu 125 gramdır, bu miktardaki ürün 64 kaloridir ve ortalama günlük almamız gereken enerjinin yüzde 3'ünü sağlamaktadır diyebiliriz. Bu değerler genelde 2 bin kalori alan bireyler için hesaplanmıştır. Kişinin günlük enerji-kalori ihtiyacına göre besin etiketinde yazan bu yüzdesel değerler değişebilmektedir. Bu ve benzeri etiketlerde belirtilen değerlerin size ortalama bir fikir vermek için yazıldıklarını lütfen unutmayın. Satın aldığınız ürünün içinde bulunan vitamin- mineral oranlarının yanında da bu yüzdesel değerleri belirtmiş olabilir. Yine bu değerler bir porsiyon ürünün, ortalama 2 bin kalori alan bir bireyin vitamin-mineral ihtiyacının ne kadarını karşıladığını göstermek için hesaplanmıştır."